Door Rabbi Jeremy Rosen
Een paar dagen geleden keken we naar wat de rabbijnen te zeggen hadden over Vashti, ten goede en ten kwade. Vandaag, kijken we naar haar beroemde opvolger: Esther. Was koningin Esther vooral een knappe verschijning die geluk had in een positie van invloed? Of was haar intelligentie en charme haar echte kracht?
De wijzen beginnen met te verklaren dat wat we verder ook over haar kunnen zeggen, Esther zeker mooi was – in feite een van de mooiste vrouwen ter wereld, zoals dit onderricht duidelijk maakt:
De wijzen leerden dat er vier vrouwen van buitengewone schoonheid in de wereld waren: Sarah, Abigaïl, Rachab en Esther.
Niet iedereen is het er over eens dat Esther een grote schoonheid was. In feite is deze leer, zo wijst de Gemara er snel op, in tegenspraak met een eerdere uitspraak (Megillah 13a) dat Esther groen was (zoals de iconische Boze Heks?), wat betekent dat het haar lieflijkheid en vriendelijkheid moet zijn geweest die haar zo aantrekkelijk maakte voor Ahasveros. Dus wat is het? De Talmoed suggereert dat als Esther werkelijk onaantrekkelijk was, zoals degene die beweerde dat ze groen was moet geloven, dan zou ze in de lijst van vier grote schoonheden vervangen moeten worden door Vashti, van wie we ook weten dat ze prachtig was (ook al waren de rabbijnen ambivalent over haar om vele andere redenen, zoals we onlangs hebben geleerd). Maar het lost het dilemma niet op.
Hoe dan ook, Esther was zeker meer dan een mooi (of lelijk) gezicht, zoals de rabbijnen uitleggen, door dit vers aan te halen waarin Esther zich angstvallig opmaakt om zonder uitnodiging de troonzaal van de koning binnen te gaan:
“En het geschiedde op de derde dag, dat Esther zich in koninklijke klederen hulde” (Esther 5:1).
Er had moeten staan: Esther kleedde zich in koninklijke gewaden (in plaats van alleen koninklijk).
Rabbi Elazar zei, Rabbi Hanina citerend: Dit leert dat zij zich bekleedde met een goddelijke geest.
Hier hebben de rabbijnen expliciet de duidelijke betekenis van de megillah omgedraaid. Een vers dat suggereert dat Esther zich opmaakte om de koning te behagen, verandert de handeling van het opmaken in iets veel heiligers: zichzelf omgeven met een goddelijke geest. Deze Esther is zeker meer dan een droomvrouw – ze is zowel rechtvaardig als slim.
Zoals gebruikelijk citeert de Talmoed nog andere leringen die Rabbi Elazar uit naam van Rabbi Hanina verkondigde, en die ook de waarde van een goed karakter benadrukken:
Rabbi Elazar zei, Rabbi Hanina citerend: Men moet nooit de zegen van een gewoon persoon als onbelangrijk beschouwen in zijn ogen.
Rabbi Elazar zei, Rabbi Hanina citerend: Wanneer een rechtschapen man sterft, wordt het verlies gevoeld door de rest van die generatie. Vergelijkbaar met een man die een parel heeft verloren – waar die ook is, het is nog steeds een parel, alleen de eigenaar is beroofd.
En nog één:
Rabbi Elazar zei, Rabbi Hanina citerend: Wie een gezegde rapporteert in de naam van degene die het oorspronkelijk gezegd heeft, brengt verlossing in de wereld. Zoals er staat: “En Esther meldde het aan de koning in de naam van Mordechai” (Esther 2:22).
Degenen die bekend zijn met het verhaal zullen zich herinneren dat Mordechai het complot om Ahasveros te vermoorden ontdekte en dit snel doorgaf aan Esther, die het weer doorgaf aan de koning in de naam van Mordechai. Deze rapporteringsketen leidde ertoe dat Mordechai werd verheven en, samen met Esther, de Joden redde. Op deze manier, zouden we kunnen zeggen, bracht de rapportage van een lering in de naam van de persoon die het als eerste zei werkelijk verlossing.
Wat op het eerste gezicht een warrige lijst lijkt van leringen die Rabbi Elazar bracht in de naam van Rabbi Hanina, blijkt meer structuur en samenhang te hebben dan deze lijsten soms hebben. Met name deze laatste lering brengt ons niet alleen de cirkel rond, terug naar de megillah, maar predikt ook wat hij in praktijk brengt: altijd je bronnen citeren.
Koinonia Bijbelstudie Live! 