Door Julie Seltzer
De daf van vandaag vraagt hoeveel van Megillat Esther gelezen moet worden op Purim om de mitswa te vervullen. Het is ironisch dat dit zelfs maar een vraag is. De uitdrukking “de hele megillah” – of in het Jiddisch, gantza megillah – is het gewone Engels binnengedrongen en wordt door Dictionary.com gedefinieerd als “alles; elk aspect of element”. En toch vermeldt de misjnah op de daf van vandaag drie meningen over hoeveel van de megillah gelezen moet worden, waarvan er slechts één vereist dat alles gelezen wordt. De Gemara voegt er een vierde aan toe.
Deze zijn:
Rabbi Meir: Men moet de hele Megillah van begin tot eind lezen. We zullen dit de gantza megillah optie noemen.
Rabbi Yehuda: Men moet lezen vanaf hoofdstuk 2, vers 5, dat begint met: “Er was een zekere Jood” – d.w.z. Mordechai.
Rabbi Yosi: Men moet lezen vanaf Hoofdstuk 3, Vers 1, dat begint met: “Na deze dingen.”
Rabbi Shimon Bar Yochai: Men moet lezen vanaf hoofdstuk 6, vers 1, dat begint met: “In die nacht.”
Wat de rabbijnen hier echt vragen is: Wat is de essentie van het verhaal? Welk scharniermoment van het plot is nodig om de essentie te begrijpen? Als ik te laat bij de film kom en niet zie dat de tornado Dorothy’s huis treft, heb ik dan de sleutel tot The Wizard of Oz gemist?
In de Gemara legt Rabbi Yochanan uit dat alle vier de meningen eigenlijk gebaseerd zijn op één enkel vers uit de megillah zelf. Het is alleen dat – verrassing! – de vier rabbijnen dat vers verschillend interpreteren. Het vers in kwestie is Esther 9:29: “Toen schreven Esther, de koningin, de dochter van Avihail, en Mordechai, de Jood, over al de daden van macht om deze tweede brief van Purim te bevestigen.”
De rabbijnen begrijpen dat daden van macht het centrale stuk zijn van de “tweede brief van Purim” – d.w.z. de megillah – zonder welke men niet aan de verplichting van het lezen ervan heeft voldaan. Maar over welke daden van macht hebben we het?
Volgens Rabbi Meïr verwijzen de daden van macht naar koning Ahasveros, en dus moet het eerste hoofdstuk – dat context geeft aan zijn heerschappij – gelezen worden. Volgens Rabbi Jehoeda gaat het om de macht van Mordechai, en daarom moeten we lezen vanaf Mordechai’s eerste verschijning in het verhaal in hoofdstuk 2. Volgens Rabbi Yosi verwijzen ze naar Haman, en daarom moeten we lezen vanaf het begin van hoofdstuk 3, wanneer de koning hem promoveert tot zijn topadviseur. En Rabbi Sjimon Bar Jochai houdt vol dat de machtsdaden gaan over de wonderen die leiden tot het terugdraaien van het decreet van de koning tegen de Joden, dat begint in hoofdstuk 6, wanneer Ahasveros zich herinnert dat Mordechai nooit is beloond voor het redden van zijn leven uit een poging tot een staatsgreep.
Rav Huna is het eens met Rabbi Yochanan dat alle vier de wijzen kijken naar een specifiek vers om te bepalen hoeveel van de megillah gelezen moet worden, maar hij is het niet eens over welk vers dat is. Volgens Rav Huna is het uit hoofdstuk 9: “Daarom, vanwege alle woorden van deze brief, en vanwege datgene wat zij zagen aangaande deze zaak, en datgene wat hen was overkomen, verordonneerden de Joden dat zij deze twee dagen zouden houden.”
De Gemara gaat verder met uit te werken naar welke specifieke gebeurtenissen verwezen wordt met de zinnen “deze zaak” en “dat wat hen overkomen was.” Was het de Babylonische ballingschap? Haman die van zichzelf een voorwerp van aanbidding maakte? Mordechai’s weigering om voor hem te buigen? Of was het Esther die Haman en de koning uitnodigde voor een banket, wat leidde tot haar onthulling dat zij Joodse is en daarmee de redding van het Joodse volk?
Uiteindelijk maakt het niet uit wat “de kwestie” is – tenminste halachisch gezien. De wet zoals die vandaag de dag wordt nageleefd, gaat volgens Rabbi Meir, wat betekent dat we verplicht zijn om de megillah in zijn geheel te lezen. Interessant is dat de Talmoed erop wijst dat zelfs degenen die denken dat we maar een deel van de megillah hoeven te lezen, het ermee eens zijn dat de megillah in zijn geheel moet worden geschreven, met inkt op perkament. In die zin zit iedereen tenminste op dezelfde bladzijde – of zullen we zeggen bladzijden – van de gantza megillah.
Koinonia Bijbelstudie Live! 